کتاب ارزشمند «مستنبطات الأعلام فی شرح مستثنیات الأحکام» اثر ابتکاری مرحوم آیت الله العظمی حاج سید احمد زنجانی برای نخستین بار توسط انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر (ع) (m-feqhi.ir) چاپ و منتشر شد.

درباره کتاب:

از ویژگی‌های آثار مرحوم حاج سید احمد زنجانی(رحمه الله)، که باعث تمایز ایشان از دیگر مؤلفین شده است، ذوق و ابتکار ایشان در ابداع اسلوب‌های جدید برای تألیف مباحث، و تلاش برای پیگیری مسائل از زاویه نگاه جدید و متفاوت از دیگران است.

سید زنجانی در طول زندگی خود، آثار بدیعی را تألیف نموده‌اند، که از جمله آنها رساله «مستثنیات الأحکام» است. ایشان در این رساله، به بررسی مستثنیات احکام از ابتدای باب طهارت تا انتهای باب دیات پرداخته‌اند. مرحوم سید احمد زنجانی در مقدمه اثر خود، هدف از تألیف را چنین بیان می‌کنند: «غالبا از مستثنیات احکام چشم پوشی می‌شود، چرا که معمولا ذهن به سراغ قاعده کلّی رفته و نسبت به استثنائات غافل می‌ماند. تا جایی که حتی برای بسیاری از متخصّصان در فنّ فقاهت نیز اتفاق افتاده است که در مواردی به کلیّتِ یک قاعده‌ تمسّک نموده‌اند، در حالی که خروج آن مورد از قاعده از ضروریات فقه است. همین مسأله باعث شد تا رساله‌ای مستقل در باب استثنائات احکام تألیف نمایم.»

بنای سید زنجانی(رحمه الله) در این اثر، بیان مواردی نیست که استثناء آنها از باب اضطرار و امثال آن بوده است. خود ایشان نیز در لابلای کلماتشان به این موضوع اشاره دارند؛ چنانچه در بعضی از نسخه‌های مستثنیات در حاشیه برخی از مسائل نوشته‌اند: «زائد»؛ و در تعلیل این کلام گفته‌اند که این مورد از فروع اضطرار است و بنای ما، بر استثناء کردن این دسته از احکام نیست.  

آن مرحوم، پس از تألیف رساله «مستثنیات الاحکام»، شرحی مزجی را بر این رساله با عنوان «مستنبطات الأعلام فی شرح مستثنیات الاحکام» به رشته تحریر درآوردند و در گام اوّل، 528 مسأله را شرح نمودند. در گام بعدی، ایشان تمام تلاش خود را در راه تکمیل، تنقیح، و تحریر مجدّد کتاب متمرکز نموده و مسائل بیشتری را به آن اضافه نمودند که تعداد آن به 656 مسأله رسیده است. ضمن آنکه مؤلّف، در نسخه آخر این کتاب که در سال 1372ه.ق به سرانجام رسید، بعضی از استدلال‌ها را نیز نسبت به برخی از مسائل تغییر داده‌اند.

نکته قابل ذکر آنکه کتاب «المستثنیات الاحکام» غیر از این شرح، شرح دیگری نیز دارد که توسط سید محمد بن رضی حسینی شبستری، معروف به سید محمد وحیدی(رحمه الله) در سال 1371ه.ق تألیف و با عنوان «مستمسکات الاحکام فی شرح مستثنیات الاحکام» به زیور طبع، آراسته شده است. ایشان در مقدّمه شرح خود، می‌گویند: «پیش از ایشان کسی چنین اثری را تألیف نکرده است».

❖ مراکز پخش:

•  انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر (ع)، 02537743869

•  کتابفروشی طه؛ قم، خ معلم، مجتمع ناشران، واحد 314؛ (02537848326)

• بلوار معلم مجتمع ناشران همکف.پلاک 11. فروشگاه کتاب ما

02537842443
09205382262

فروش اینترنتی: https://dinook.ir/

اضافه کردن نظر