بسم الله الرحمن الرحیم
شیعه از دیرباز تا کنون یگانه مکتبی است که بهواسطه اتصال به محبط وحی و خزائن علم، فقه را از سرچشمه نوشیده و نور علم را از اهلش اقتباس کرده است.
فقهای شیعه با مجاهدتهای خویش در طول تاریخ، پاسداران شریعت شدند که حلال محمدص تا قیامت حلال باشد و حرامش حرام وبدینسان، طریقت بندگی از دستبرد راهزنان مصون بماند و قلوب مؤمنان، بهدور از غبار جهالت و غفلت، به حقیقت توحید راه یابد.
کتابی که پیشروی خواننده گرامی قرار گرفته، حاصل یکی از همین مجاهدتهاست است.
«الهدی الی الفرق بین الرجال و النساء» کتاب فریدیست که به قلم فقیه و محقق معاصر، حضرت آیتالله سیداحمد زنجانی (ره) به رشته تحریر درآمده و در میان تصانیف شیعه، نظیری ندارد و اگرچه فقهای شیعه به اختلاف احکام میان مردان و زنان اهتمام داشتهاند - تا آنجا که در سالهای ابتدای غیبت، برای اولین بار شیخ مفیدره، «احکام النساء» را تدوین کرد و این سرآغازی شد بر تحریر رسالات فقهیه در باب احکام نسوان- اما ضرورت تصنیف کتابی مستقل در باب اختلاف احکام ایشان، تا زمان معاصر همچنان باقی ماند، چراکه جز مقالاتی پراکنده و رسالاتی جزئی در بعض ابواب فقه، کتابی جامع در این موضوع تألیف نشده بود.
این کتاب، مشتمل بر تمامی احکامی است که بین مردان و زنان حکم متفاوتی دارد. مؤلف عالیقدر، از طهارت تا دیات به بحث فقهی پرداخته و ادله عقلی و نقلی و اجماعات اصحاب و اقوال مطرح امامیه در هر بحث را در کنار نظرات اجتهادی خود، بیان کردهاست. در برخی موارد نیز مطالبی را از منابع اهل سنت نقل و بررسی و با توجه بهآن فتوای خود را بیان کردهاست (مانند ص 139، حد البلوغ).
ویژگیهای کتاب
-نوآوری در موضوع:
این کتاب، تألیفی ابتکاری در موضوع جدیدی است که به قول مرحوم مؤلف از «کارهای بر زمین مانده» بوده و ایشان با ذوق و هوشیاری علمی خود به خوبی آنها را شناخته و به رفع آنها اقدام کردهاست.
-رعایت اختصار:
در این کتاب «اختصار» به خوبی مراعات شده است و مرحوم مؤلف در مواردی که نیاز به تفصیل کلام نبوده، با ذکر اهمّ اقوال و نتیجه گیری، از اطاله کلام خودداری کرده است.
-قلم شیوا و ادیبانه:
ویژگی دیگر این کتاب، قلم شیوا و ادیبانه مرحوم مؤلف است که در عین غنای محتوایی، قالبی آسان و قابل فهم دارد. نثر روان و به دور از مغلقگوئی ایشان، مطالعه کتاب را سهل کرده و در عین حال، هر جا هم که فرصتی پیش آمده است، از عبارات مسجّع و مقفّا استفاده کرده که این خود بر ارزش ادبی آن میافزاید.
-ذکر موارد نادر:
اختلاف احکام و تکالیف زن و مرد، هرچند از اختلاف در خلقت آنها در ذهن متبادر میشود، اما در این کتاب، در بین تفاوتهای گوناگون احکام و تکالیف، به تفاوت در احکامی اشاره شده که معهود و مرتکز نیستند و لااقل کمتر به ذهن میرسند و این خود ویژگی دیگر این کتاب به شمار میرود.
نسخه خطی این کتاب، با تلاش محققان مرکز فقهی «امام محمدباقرعلیه السلام»، با دقت و رعایت اصول امانتداری، تحقیق، تصحیح و ویرایش شدهاست و اکنون برای نخستین بار، به زیور طبع آراسته و به محضر طالبان علم و محققان گرامی تقدیم میشود.