حکم صحت روزه، در یک فرع فقهی

مرحوم سید در بحث احکام مفطرات در فرع «لو ابتلع في الليل ما يجب عليه قيئه في النهار»‌[1] حکم به فساد روزه کرده است؛ ولو شخص در طول روز مرتکب قی نشود. ولی مرحوم آقای بروجردی در مسئله تردید کرده و آن را بر این مبتنی کرده که آیا ترک قی جزء صوم است یا قی کردن از موانع صوم است؟ در این نوشتار درصدد توضیح مختار آقای بروجردی و اثبات آن به نحو موجبۀ جزئیه هستیم. مرحوم سید در فرع 70 از فروع مفطرات عروه فرموده که که اگر کسی در شب ماه رمضان چیزی را ببلعد یا بخورد که قی کردن آن در روز واجب است، روزه‌اش بطل است ولو قی...

ادامه مطلب...

محدودۀ اطاعت از شوهر در خارج نشدن از منزل(2)

راجع به خروج زن از منزل بی اجازه شوهر، صحیحه‌ای از عبدالله بن سنان[1] وارد شده که می‌گوید زن حتی بدون اجازه شوهرش جایز نیست برای عیادت و تشییع پدرش از منزل خارج شود، به نظر می رسد ظاهر این روایت با ادله حرمت قطع صله رحم و ارتکاز عرف در انصراف از اینگونه موارد، در تنافی است. در نوشتار پیشین، در مقام اول به حل تنافی این روایت با ارتکاز عرفی بر انصراف  در اینگونه موارد پرداخته شد. در این نوشتار درصدد حل تنافی این روایت با ادله حرمت قطع صله ارحام در مقام دوم هستیم. مقام دوم: حل تنافی روایت مذکور با...

ادامه مطلب...

یک استثنا از عدم لزوم اعادۀ مستبصر

مسلمان غیرشیعه، اگر مستبصر شده و شیعه شود، لازم نیست هیچ‌کدام از عباداتی که بر اساس مذهب خویش انجام داده است را اعاده نماید. اختلافی در این حکم بین فقیهان نیست و برخی از ایشان بر آن ادعای اجماع نموده‌اند.[1] اما این حکم یک استثنا دارد، که آن زکاتی است که به غیرشیعه داده است. دلیل این حکم اخبار مستفیضه‌ای است که بر آن دلالت دارد.[2] از جمله در صحیحۀ برید بن معاویه عجلی از امام صادق(ع) می‌خوانیم: «(کسی که ناصبی بود) پس از آنکه خدا بر او منت گذاشت و با ولایت آشنا شد، بابت هرکاری که در حال ناصبی بودن...

یک استثنا از پرداخت زکات به مؤمنان

در پرداخت زکات، شرط آن است که کسی که به او زکات را پرداخت می‌شود، مؤمن (شیعه) باشد. بنابراین به کافر زکات داده نمی‌شود. این حکم در میان عامۀ مسلمانان و شیعیان هیچ مخالفی ندارد.[1] به باور فقیهان شیعه، همچنین است حکم زکات دادن به مخالف، و باورمندان به غیر حق از دیگر فرقه‌های مسلمانان. دلیل این حکم عبارت است از اجماع فقیهان[2]، و نصوص متواتر.[3] از جمله در روایتی که زراه و بکیر و فضیل و محمد بن مسلم و برید، همگی از امام باقر و امام صادق علیهما السلام نقل نموده‌اند، که ایشان تصریح دارند: محل خرج نمودن زکات،...

غیبت همیشه حرام است مگر...

قاعدۀ کلی در غیبت، حرمت است. اساساً غیبت به دلایل چهارگانه حرام است[1] و در شریعت مطهره، از گناهان کبیره قلمداد شده است.[2] اما از این حکم قطعی دو مورد استثنا شده است: استثنای نخست: وجود مصلحت استثنای نخست، جایی که مصلحتی در کار باشد؛ مصلحتی همچون نصیحت کسی که درخواست راهنمایی و استشاره دارد، یا در تظلّم از ظالم و یا دفع ضرر از کسی‌که غیبتش می‌شود و یا بر حذر داشتن مؤمن از وقوع در ضرر؛ همچنین در جرح شهود و امثال این موارد. نکتۀ مهم آن است که باید مصلحتی شرعی برای بیان‌کننده یا شنونده، یا کسی‌که...