توجیه احتیاطی بودن جمع بین قصد و تمام

در مواضعی که مسافر شک دارد وظیفه‌اش قصر است یا تمام، بسیاری از فقها حکم کرده‌اند که مکلف می تواند از باب احتیاط، بین قصر و تمام جمع کند، ولی امکان جمع وقتی صحیح است که نماز قصر را هدیه‌ای از جانب خداوند برای مسافر ندانیم یا قائل به حرمت ردّ هدیه مولی نشویم. وگرنه بنابر هدیه بودن قصر و حرمت رد هدیه، باید قائل به عدم امکان جمع بین قصر و تمام شد؛ زیرا اشکال از ناحیۀ تشریع نیست که گفته شود شاک نماز تمام را رجایی می خواند و حرمتی پیش نمی آید، بلکه خواندن نماز تمام بر مسافر حرمت ذاتی دارد؛ لذا چون ممکن...

ادامه مطلب...

اختلاف زوجین در دوام و انقطاعی بودن عقد

عقد نکاحی بین زن و شوهر واقع شده، ولی اختلاف شده که آیا عقد مذکور دائمی است یا انقطاعی؟ آقای خویی بر این باور است که اگر بینه‌ای بر دوام نباشد قول مدعی انقطاع پذیرفته می شود؛ چون اصل حصول نکاح اتفاقی است و زیادتر از آن مشکوک است و اصل عدم زیاده است.[1] سید هم فرموده که قول مدعی دوام پذیرفته می شود؛ زیرا حقیقت نکاح دائم و منقطع متحدند و فقط اختلاف در ذکر اجل و عدم آن است که اصل عدم ذکر آن است. [2] ولی حق در مسئله این است که قائل به تفصیل شویم، گاهی لفظ صیغۀ مذکور در عقد مشخص است، منتهی نمی دانند آیا...

ادامه مطلب...

استثنا از جواز نیابت از مکلف زنده در عبادات

نیابت از مکلف زنده در عبادات واجب مثل نماز، روزه و... جایز نیست[1]؛ چراکه صحت عبادات مبتنی بر وجود امر شارع است و امر شارع به خود مکلف متوجه است؛ نه شخص دیگری به جای او؛ بنابراین امتثال امر، به واسطۀ عمل شخص دیگری حاصل نخواهد شد. البته این حکم یک استثنا دارد: استثنا از حکم عدم جواز نیابت از زنده تنها در حج است که می‌توان از مکلف زنده نایب شد؛ البته به شرط آنکه مانعی از انجام حج برای مکلف وجود داشته باشد؛ مثل مریضی، یا حضور دشمنی که باعث ایجاد ترس از حفظ جان برای مکلف باشد...

زمان مخصوص رمی جمرات و یک استثنا از آن

رمی جمرات در شب جایز نیست. این حکم مورد تصریح فقهای شیعه قرار گرفته است؛ سید مرتضی، سلار، ابوالصلاح، ابن حمزه، علامه در ارشاد، تحریر [1] به این حکم تصریح کرده‌اند و به نظر شیخ طوسی، حتی اگر حج‌گزار در طول روز موفق به انجام این واجب نشد، در روز بعد قضا می‌کند، ولی شب رمی نمی‌کند.[2]  دلیل این حکم، روایات است. بررسی دلیل مسأله در این رابطه دو دسته از روایات وارد شده‌اند: دستۀ اول: وقت از طلوع تا غروب آفتاب است. روایاتی همچون صحیحۀ منصور بن حازم و ابو بصیر از امام صادق علیه السلام که می‌فرماید: أَبُو...

اولویت در تصدی تجهیز میت

از احکام اختصاصی مردان، اولویت ایشان نسبت به تجهیز میت است.[1] در شرایع به این حکم تصریح شده است.[2] البته در منتهی از آن نفی خلاف شده است.[3] البته در بیان این حکم، تفاوتی بین آنکه میت زن باشد یا مرد نقل نشده است. اگرچه محقق ثانی، این حکم را به صورتی که میت زن نباشد، مقید ساخته است.[4] طبیعتاً در صورت زن بودن میت، حکم عکس می‌شود. با توجه به نبود روایت در این مسأله، نوبت به مراجعه به اصول می‌رسد. و اصل در حکم، عدم ثبوت ولایت زن با وجود مرد است. اصل در این مسأله عدم وجود...

 

«الهدی الی الفرق بین الرجال و النساء» کتاب فریدی‌ست که به قلم فقیه و محقق معاصر، حضرت آیت‌الله سیداحمد زنجانیره به رشته تحریر درآمده و در میان تصانیف شیعه، نظیری ندارد و اگرچه فقهای شیعه به اختلاف احکام میان مردان و زنان اهتمام داشته‌اند - تا آن‌جا که در سال‌های ابتدای غیبت، برای اولین بار شیخ مفیدره، «احکام النساء» را تدوین کرد...ادامه مطلب...